Chứng hoang tưởng ký sinh được chẩn đoán khi hoang tưởng là biểu hiện chính của bệnh rối loạn tâm thần[7], cơn hoang tưởng đã kéo dài một tháng hoặc lâu hơn. Người bệnh thường có hành vi kì lạ có thể nhận biết rõ ràng thêm vào đó người bệnh thường có triệu chứng rối loạn tâm trạng có thể bộc phát bất cứ lúc nào và sự ảo tưởng có thể được giải thích như là một tình trạng bệnh lý khác như rối loạn tâm thần, hoặc ảnh hưởng của một chất kích thích nào đó.

Trong bệnh ký sinh trùng hoang tưởng nguyên phát, hoang tưởng là biểu hiện duy nhất của một chứng rối loạn tâm thần. Chứng hoang tưởng thứ phát ký sinh xảy ra khi một tình trạng tâm thần khác như bệnh tật hoặc sử dụng chất (y tế hoặc ma túy) gây ra các triệu chứng. Trong những trường hợp này, hoang tưởng là một triệu chứng của một tình trạng khác chứ không phải là chính chứng rối loạn đó. Dạng ký sinh trùng thứ phát có thể là cơ năng (do chủ yếu là rối loạn tâm thần) hoặc hữu cơ (do bệnh nội khoa khác hoặc bệnh hữu cơ). Dạng hữu cơ thứ cấp có thể liên quan đến thiếu vitamin B12[8], suy giáp, thiếu máu, viêm gan, tiểu đường, HIV / AIDS, giang mai hoặc lạm dụng chất kích thích.

Khám nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác là mấu chốt để chẩn đoán. Nhiễm ký sinh trùng được loại trừ thông qua kiểm tra da và phân tích trong phòng thí nghiệm. Bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn có thể xuất hiện do cá nhân liên tục tác động trên da của họ gây nên tổn thương. Xét nghiệm để loại trừ các tình trạng khác và phân tích trong phòng thí nghiệm như: xét nghiệm máu, bảng chuyển hóa toàn diện, tốc độ lắng hồng cầu, các protein phản ứng lâm sàn, phân tích nước tiểu để tìm chất độc và hormone kích thích tuyến giáp, ngoài ra còn có sinh thiết da và xét nghiệm da liễu để phát hiện và loại trừ ký sinh trùng.